1e STEENLEGGING VERSLAG
Verslag van de eerste steenlegging op 2 november 2015
Z o z a l h u n n a a m n i e t v e r l o r e n g a a n
Dat is het motto van onze stichting. Na de eerste steenlegging op 2 november kan er iets aan toegevoegd worden:
I e d e r m e n s h e e f t e e n n a a m
Op deze bijzondere dag kwam dit meerdere keren voorbij. Eerst las Mike Bing het gedicht van Zelda Mishkovsky voor in de Houttil waar zijn grootvader woonde. Daarna droeg Loes Citroen het voor in de Vest en daarna zong ook Gilad Nezer hetzelfde lied op muziek van Chana Yovel. Daarom begint dit ‘verslag’ met dat lied en zoals Loes Citroen het voordroeg.
|
Lechol iesj jesj sjem: Ieder mens heeft een naam Ieder mens heeft een naam Ieder mens heeft een naam Ieder mens heeft een naam Ieder mens heeft een naam Ieder mens heeft een naam Ieder mens heeft een naam Ieder mens heeft een naam Ieder mens heeft een naam |
Abraham en Bertha de Wolff-Noach Mozes en Jaantje Lewijt-de Jong Mozes en Berendina de Jongh-le Grand en 3 van hun 5 kinderen: Abraham, Sara en Henriette
Johanna Hendrica Elzas Sientje Bing-Englander,Aron Bing,Sara de Jongh-Bing en Leon de Jongh Hans Lion en Gertrude Klara Frankenberg-Goldschmidt
Eleazar Bing
Frederik en Elisabeth Hagens-Asser en 1 van hun 6 kinderen: Jacob Elias en Rebecca Annegien den Hartog-Lermer en hun 4 kinderen: |
De negen coupletten worden zo aan negen adressen gekoppeld waar gewone en toch unieke mensen hebben gewoond. Door het leggen van een Stolperstein bij elk adres en voor ieder persoon worden de namen bekend gemaakt waardoor ze weer een plaats krijgen in de Alkmaarse samenleving.
De dag begon in de Hofstraat op nummer 13 voor het huis van het Rabbijnenechtpaar de Wolff en pal naast de Synagoge. Bestuurslid van de Stichting Stolpersteine Alkmaar mevr. V. van den Bergh sprak daar namens familieleden. Leerlingen van het Murmellius Gymnasium legden rozen bij de stenen die even daarvoor door Gunter Demnig in de straat waren geplaatst.
Aan het begin van de Hofstraat op nummer 3, werden stenen gelegd voor Mozes en Jaantje Lewijt-de Jong. De heer H. Schenk sprak daar. Zijn oma was de zus van de te vroeg overleden vrouw Marianne van Mozes Lewijt. De rozen werden hier gelegd door leerlingen van basisschool De Rank uit de Bergermeer.
Even verderop in de Huigbrouwerstraat 8 is het huis waar het gezin van Mozes de Jongh en Berendina de Jongh-le Grand en hun 5 kinderen woonden. 3 van hen overleefden de oorlog niet: Abraham, Sara en Henriette werden samen met hun ouders omgebracht in Auschwitz. Hier sprak namens familieleden ons bestuurslid A. van Wordragen en de kinderen legde de rozen.
Via de Langestraat lopen we naar de Boterstraat 1a waar Johanna Hendrica Elzas heeft gewoond. Ze heeft daar alleen gewoond. De heer F. Elzas sprak hier namens de familie. De rozen werden gelegd en we wandelden door naar de Houttil 52 waar de familie Bing woonde: Sientje Bing-Englander, Aron Bing, Sara de Jongh-Bing en Leon de Jongh. Hier worden voor hun 4 stenen gelegd, met mooie rozen van de kinderen. Namens de familie spreekt hier de heer M. Bing.
In de Langestraat 24 staan we voor de Boekhandel Stumpel, tot voor kort Winter en voor en tijdens WO II was dit Kantoorboekhandel Frankenberg. Hans Lion Frankenberg en Gertrude Klara Frankenberg-Goldschmidt overleefden de oorlog niet, de beide kinderen wel. Eva en Lode zijn beide aanwezig bij deze steenlegging. De dochter van Lode Frankenberg spreekt namens de familie waarna de kinderen de rozen bij de stenen leggen. We lopen door naar de Achterstraat 62, de slagerij van Eleazar Bing en zijn vrouw Annie. Eli Bing heeft de oorlog niet overleefd en voor hem is de Stolperstein. Ook hier spreekt namens de familie de heer M. Bing.
Even verderop, in Achterstraat 16, woonden Frederik Hagens en Elisabeth Hagens-Asser en 6 kinderen. Een van de zes, Jacob Asser, is samen met zijn ouders omgebracht in een concentratiekamp. Namens de familie spreekt hier achterkleinzoon van Frederik en Elisabeth, de heer P. Otten waarna de kinderen de rozen bij de stenen leggen. We lopen door naar het laatste adres: Koningsweg 88 waar Elias den Hartog en Rebecca Annegien den Hartog-Lermer en hun 4 kinderen Cornelia, Engeltje, Jacob Aron en Aron woonden. Het hele gezin is omgebracht in kamp Sobibor. Hier spreekt ons bestuurslid W. Ridderhof en leggen de kinderen de laatste rozen bij de Stolpersteine.
Er volgt een ontvangst voor de genodigden in het vlakbij gelegen theater De Vest. Daar spreken bestuursvoorzitter van de Stichting Stolpersteine Alkmaar Anneke van Wordagen, Wethouder Cultuur Anjo van de Ven, Loes Cotroen namens de Stichting Alkmaarse Synagoge en Rabbijn Spiero namens het NIK noord-west. Tussen de toespraken door bracht chazan Gilad Nezer enkele fraaie liederen ten gehore.
Hieronder enkele foto’s genomen in de Vest voor en tijdens het officiele gedeelte. Foto’s van de steenleggingen zijn te vinden onder de button FOTO’S. Alle foto’s zijn genomen door Mardy Maas, Oudorp. De bloemen en houten blokjes komen in de laatste foto’s in het voetlicht.
De kinderen van basischool de Rank te Alkmaar
Bestuursvoorzitter Anneke van Wordragen
Loes Citroen, Stichting Synagoge Alkmaar
Anjo van de Ven, Wethouder Cultuur Alkmaar
Rabbijn Spiero, Haarlem
De leerlingen van het Murmellius Gymnasium
Gilad Nezer, chazan LJG, Amsterdam
De leerlingen van het Murmellius Gymnasium
De heer Krijgsman van Bloemsierkunst Krijgsman in de Boterstraat 2 te Alkmaar heeft onze rozen verzorgd.
Een prachtige bos rozen voor de Stolpersteinen.
De originele houten blokjes die van te voren door Stadswerk 072 in het straatwerk zijn gelegd. De blokjes zijn gemaakt door bouwmarkt De Vries Doe-Het-Zelf uit de Hoef in Alkmaar.
Het Bestuur bedankt de mannen van Stadswerk 072 en Bouwmarkt De Vries voor hun medewerking en betrokkenheid.